STATUT PARAFIALNEJ RADY EKONOMICZNEJ
POWOŁANIE RADY, SKŁAD OSOBOWY I KADENCJA
W każdej parafii proboszcz jest zobowiązany powołać Parafialną Radę Ekonomiczną (PRE), której głównym zadaniem jest wspieranie proboszcza przy podejmowaniu określonych czynności natury ekonomicznej (kan. 537; 1280 KPK).
PRE składa się z trzech lub więcej osób, w zależności od wielkości parafii, odznaczających się prawością i, gdy tylko to możliwe, biegłością w sprawach gospodarczych.
Mając na uwadze wymogi p. 2, członków PRE wybiera sam proboszcz, po uprzedniej konsultacji z parafianami oddanymi Kościołowi i zatroskanymi o dobro całej wspólnoty parafialnej.
Ustalony przez proboszcza skład PRE winien uzyskać zatwierdzenie dziekana; dla PRE w parafii dziekańskiej aprobata należy do ordynariusza miejsca.
Przed objęciem funkcji członkowie PRE składają na ręce proboszcza – z reguły w czasie niedzielnej Mszy św. – następujące przyrzeczenie: Ja N.N. przyrzekam Bogu w Trójcy Świętej Jedynemu, iż powierzony mi mandat w Parafialnej Radzie Ekonomicznej wypełnię rzetelnie i sumiennie oraz w zgodzie z przepisami prawa. Tak mi dopomóż Bóg oraz Święta Ewangelia, której dotykam moją ręką”.
Kadencja PRE trwa pięć lat, jednakże po upływie tego czasu może ona sprawować swoje zadanie przez następne kadencje.
Z PRE są wykluczeni krewni i powinowaci proboszcza, choćby byli prawdziwymi ekspertami w sprawach ekonomicznych.
Członka PRE można odwołać w czasie trwania kadencji tylko w nadzwyczajnych i uzasadnionych przypadkach, zawiadamiając o tym dziekana i uzasadniając na piśmie swoją decyzję; dla parafii dziekańskiej jednostką nadrzędną w tej materii jest ordynariusz miejsca.
KOMPETENCJA I DZIAŁALNOŚĆ RADY
PRE jest organem doradczym i wspierającym proboszcza w sprawach ekonomiczno-finansowych parafii. Jej ustalenia mają być wskazaniami dla proboszcza. Gdyby proboszcz a nimi się nie zgadzał, zobowiązany jest swoje stanowisko należycie uzasadnić.
Ponieważ w zakres kompetencji PRE wchodzi jedynie majątek ściśle kościelny, czyli stanowiący własność parafialną, PRE nie może ingerować w dobra, które przeznaczone są wyłącznie na utrzymanie proboszcza.
W imieniu PRE wszystkie czynności prawne załatwia sam proboszcz, który jej przewodniczy; proboszcz troszczy się również o to, aby dobra parafii były administrowane zgodnie z przepisami kan. 1281-1288 (por. też kan. 532).
PRE, oprócz zadań, jakie zostały jej zlecone przez Kodeks Prawa Kanonicznego w tytule: „Dobra doczesne Kościoła”, zajmuje się w szczególności: budową nowych obiektów parafialnych względem remontem starych, wyszukuje i zakupuje materiały budowlane, nadzoruje prace budowlane, pozyskuje środki finansowe, zajmuje się dzierżawą gruntów, ocenia projekty gospodarcze z możliwością ich realizacji, informuje proboszcza o społecznym odbiorze tych zamierzeń wśród parafian, opiniuje warunki pracy i płacy stałych i czasowych pracowników kościelnych, których angażuje proboszcz, doradza proboszczowi przy ich zwalnianiu i zatrudnianiu nowych itp.
W najszczególniejszy sposób powierza się PRE troskę o majątek kościelny na wypadek śmierci proboszcza oraz w wypadkach losowych, jak: pożar, powódź, kradzież itp.; we wszystkich tych przypadkach podejmuje działania zabezpieczające.
W posiedzeniach PRE biorą udział wikariusze, którzy za wiedzą i zgodą proboszcza mogą delegować spośród siebie swego przedstawiciela.
Do proboszcza należy zwołanie PRE, przynajmniej dwa razy w roku; gdy wymaga tego potrzeba, sesje PRE mogą odbywać się częściej.
Wszyscy członkowie PRE muszą być powiadomieni przez proboszcza o terminie posiedzenia i nań wezwani; obradom przewodniczy proboszcz według ustalonego wcześniej porządku. Uczestnicy posiedzeń zobowiązani są do zachowania tajemnicy służbowej, chyba że z natury rzeczy wynika ich publiczny charakter.
Celem sporządzania protokołów posiedzeń, PRE wybiera spośród siebie sekretarza; spisany przez niego protokół odczytuje na następnym posiedzeniu PRE.
Księga protokołów ma być przechowywana w archiwum parafialnym; podlega ona wizytacji biskupiej i dziekańskiej.
Sprawy sporne pomiędzy PRE a jej przewodniczącym-proboszczem rozpatruje dziekan jako instancja nadrzędna; ordynariusz miejsca jako instancja ostateczna.
* * *
KODEKS PRAWA KANONICZNEGO
Kan. 537
W każdej parafii powinna być rada do spraw ekonomicznych, która rządzi się nie tylko przepisami prawa powszechnego, lecz także normami wydanymi przez biskupa diecezjalnego. Wierni dobrami zgodnie z tymi normami świadczą proboszczowi pomoc w administrowaniu dobrami parafialnymi, z zachowaniem przepisu kan. 532.
Kan. 532
W załatwianiu wszystkich czynności prawnych proboszcz występuje w imieniu parafii, zgodnie z przepisami prawa. Ma również troszczyć się o to, by dobra parafii były administrowane według norm kan. 1281-1288.
Kan. 1280
Każda osoba prawna powinna mieć własną radę do spraw ekonomicznych lub przynajmniej dwóch doradców, którzy mają wspierać zarządcę w wypełnianiu jego zadań, zgodnie ze statutami.
Kan. 1281
§ 1. Przy zachowaniu przepisów statutów, zarządcy nieważnie wykonują czynności, które przekraczają granice i sposób zwyczajnego zarządzania, jeśli nie uzyskali wcześniej pisemnego upoważnienia od ordynariusza.
§ 2. W statutach winny być określone czynności przekraczające granice i sposób zwyczajnego zarządzania. Jeśli zaś statuty milczą w tej sprawie, biskup diecezjalny, wysłuchawszy zdania Rady do spraw ekonomicznych, powinien określić tego rodzaju czynności w odniesieniu do podległych mu osób.
§ 3. Osoba prawna nie jest zobowiązana odpowiadać za czynności nieważnie podjęte przez zarządców, chyba tylko wtedy i o tyle, o ile odniosła z nich korzyść. Będzie zaś odpowiadała osoba prawna za czynności, niezgodnie z prawem, ale ważnie przez administratorów podjęte, z zachowaniem prawa do skargi lub rekursu przeciw zarządcom, którzy wyrządzili jej szkody.
Kan. 1282
Wszyscy, tak duchowni, jak świeccy, którzy na podstawie prawnego tytułu mają udział w zarządzie dobrami kościelnymi, obowiązani są wykonywać swoje funkcje w imieniu Kościoła, zgodnie z przepisami prawa.
Kan. 1283
Zanim zarządcy obejmą swoje zadanie:
1° powinni wobec ordynariusza lub jego delegata złożyć przysięgę, że będą dobrze i sumiennie zarządzać;
2° należy sporządzić dokładny i szczegółowy inwentarz, który winni oni podpisać, rzeczy nieruchomych, rzeczy ruchomych czy to kosztownych, czy należących do dóbr kultury, czy też innych, z opisem ich wartości, a sporządzony należy zweryfikować;
3° jeden egzemplarz tego inwentarza powinien być przechowywany w archiwum zarządu, drugi zaś w archiwum kurii; w obydwu egzemplarzach trzeba odnotowywać każdą zmianę, jaka zachodzi w stanie majątkowym.
Kan. 1284
§ 1. Wszyscy zarządcy mają wypełniać swoje zadanie ze starannością dobrego gospodarza.
§ 2. Powinni zatem:
1° czuwać, ażeby powierzone ich pieczy dobra nie przepadły lub nie doznały jakiejś szkody, zawierając w tym celu w razie potrzeby odpowiednie umowy ubezpieczające;
2° troszczyć się, żeby własność dóbr kościelnych była zabezpieczona środkami ważnymi według prawa państwowego;
3° przestrzegać przepisów zarówno prawa kanonicznego, jak i państwowego, albo wydanych przez fundatora, ofiarodawcę lub uprawnioną władzę, a zwłaszcza starać się, by Kościół nie poniósł szkody wskutek nie przestrzegania ustaw państwowych;
4° pobierać skrupulatnie i we właściwym czasie dochody z dóbr i należności, pobrane zaś przechowywać bezpiecznie i używać ich zgodnie z wolą fundatora albo z normami prawnymi;
5° wypłacać w ustalonych terminach procenty, należne z tytułu pożyczki lub zastawu, czuwając nad odpowiednim zwrotem głównej sumy długu;
6° pieniądze pozostałe po pokryciu wydatków, które mogą być korzystnie ulokowane, ulokować za zgodą ordynariusza na korzyść osoby prawnej;
7° mieć należycie prowadzone księgi przychodów oraz rozchodów;
8° pod koniec każdego roku sporządzić sprawozdanie z zarządu;
9° dokumenty i dowody, na których opierają się prawa Kościoła lub instytucji do majątku, należycie porządkować i przechowywać w odpowiednim archiwum oraz strzec ich; autentyczne zaś ich odpisy, gdy się to da łatwo uczynić, złożyć w archiwum kurii.
§ 3. Usilnie zaleca się, ażeby zarządcy co roku sporządzali zestawienia przewidywanych przychodów i wydatków. Natomiast prawo partykularne może je nakazać i określić dokładniej sposoby, jak mają być sporządzane.
Kan. 1285
Jedynie w ramach zwyczajnej administracji mogą zarządcy z dóbr ruchomych, nie należących do stałego majątku, dawać ofiary na cele pobożności lub chrześcijańskiej miłości.
Kan. 1286
Zarządcy dóbr:
1° w umowach o pracę powinni dokładnie przestrzegać również przepisów państwowych, dotyczących pracy i życia społecznego, zgodnie z zasadami podawanymi przez Kościół;
2° tym, którzy na podstawie umowy o najem podejmują pracę, mają wypłacać sprawiedliwe i słuszne wynagrodzenie, tak ażeby mogli odpowiednio zaspokoić potrzeby własne i swojej rodziny.
Kan. 1287
§ 1. Zarządcy, tak duchowni, jak i świeccy, jakichkolwiek dóbr kościelnych, które nie zostały zgodnie z prawem wyjęte spod władzy rządzenia biskupa diecezjalnego, obowiązani są przedkładać każdego roku sprawozdanie ordynariuszowi miejsca, który przesyła je Radzie do spraw ekonomicznych celem sprawdzenia. Zwyczaj przeciwny jest odrzucony.
§ 2. Z dóbr ofiarowanych przez wiernych na rzecz Kościoła, zarządcy powinni przedstawiać wiernym odpowiednie sprawozdania, według norm, które winno określić prawo partykularne.
Kan. 1288
Zarządcy nie powinni w imieniu publicznej osoby prawnej ani wszczynać sprawy, ani zawiązywać sporu w sądzie państwowym, dopóki nie uzyskają pisemnego zezwolenia własnego ordynariusza.
Parafia Matki Bożej Anielskiej w Lipsku